สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ห. หยิกเล็บเจ็บเนื้อ
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยหยิกเล็บเจ็บเนื้อ
ที่มาของสำนวนนี้คือ เป็นอาการใช้เล็บหัวแม่มือกดลงบนดินเหนียว หรือขี้ผึ้งเพื่อทำเครื่องหมายไว้ มันย่อมกระทบกระเทือนถึงเนื้อนิ้วหัวแม่มือให้มีความรู้สึกเจ็บเล็กๆ น้อยไปด้วย
ครอบครัวเป็นสถาบันพื้นฐานของสังคมที่ประกอบด้วยสามีภรรยา และหมายความรวมถึงลูกด้วย บางครอบครัวเป็นครอบครัวใหญ่อาจจะมี ปู่-ย่า ตา-ยาย น้า-อา ป้า-ลุง รวมอยู่ด้วยกัน ความผูกพันในระดับครอบครัวนี้ อาจจะพูดแบบสำนวนจีนว่า “มีสุขร่วมเสพ มีทุกข์ร่วมต้าน” กล่าวคือ ถ้าผู้ใดมีความสุข ความสุขนั้นก็จะเผื่อแผ่ไปถึงผู้อื่นๆ ในครอบครัวด้วย และ ในทำนองเดียวกันถ้าบุคคลใดบุคคลหนึ่งได้รับอุบัติเหตุเภทภัย หรือมีความเดือดร้อนทุกข์กายทุกข์ใจด้วยเรื่องราวต่างๆ ทุกคนในครอบครัวก็พลอยทุกข์กายทุกข์ไปด้วย
สรุปความหมายของสำนวน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ เมื่อกระทำความเดือดร้อนให้แก่คนใกล้ชิดก็จะมีผลกระทบถึงตัวผู้กระทำ หรือคนในพวกเดียวกันด้วย กล่าวคือถ้าเราได้กระทำความเดือดร้อนให้แก่คนที่สนิทชิดเชื้อ หรือใกล้ชิดกับเรา มันก็จะมีผลกระทบมาถึงตัวเราเอง หรือคนในพวกกลุ่มเดียวกันกับเราด้วย
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตหยิกเล็บเจ็บเนื้อ
- ตอนหนึ่ง ในเรื่อง “ไกรทอง” พระราชนิพนธ์รัชกาลที่ 2 “ใช่จะแกล้งแสร้งซ้ำทำเปรียบเปรย พี่ก็เป็นคนเคยคนเข้าใจ จะมาฟื้นฝอยหาตะเข็บ หยิกเล็บเจ็บเนื้อหรือหาไม่”
- คนโบราณมีเทคนิคสอนลูกหลาน บางเรื่องไม่ต้องพูดให้ ยืดยาว ไม่ต้องยกแม่น้ำทั้งห้า แค่ใช้ถ้อยคำสั้นๆ เช่น หยิกเล็บเจ็บเนื้อ ก็เข้าใจกันได้
- การที่พ่อแม่ลงโทษลูกด้วยการเฆี่ยนตี ไม่ใช่เจ็บเฉพาะลูกแต่พ่อแม่ก็เจ็บในจิตในใจด้วย เปรียบเสมือนกับว่า “หยิกเล็บเจ็บเนื้อ” นั่นเอง
- หยิกเล็บเจ็บเนื้อ ล็อกดาวน์บ้านเมืองป้องกันโรคหมากับปัญหาปากท้อง ทำให้ปัญหาลดลงจริงหรือ?
- ลูกชายของสมบุญทำเรื่องเสื่อมเสียอยู่เสมอๆ ครั้งสุดท้ายขโมยเงินของสมบุญไป สมบุญโกรธมาก คิดจะไปแจ้งตำรวจ แต่เพื่อนก็เตือนว่า เจ้าเปียมันก็ลูกแกเอง ถ้ามันถูกจับ แกเองก็จะเดือดร้อน มันก็หยิกเล็บเจ็บเนื้อนั่นแหละ