สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ข. ของหายตะพายบาป
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยของหายตะพายบาป
ที่มาของสำนวน เปรียบเปรยถึงสิ่งของได้สูญหายไปแล้ว แต่เจ้าของ(ผู้ที่ทำของหาย) กลับยังต้องมีบาปติดตัวอีก(ตะพายบาป) เพราะจิตใจไม่สงบสงสัยคนโน้นคนนี้ลักขโมยไป
การสะพายบาป หรือ ตะพายบาป ก็คือ เมื่อทรัพย์สินสิ่งของของเราหายไป ใจเราก็คิดว่ามีบุคคลใดบุคคลหนึ่งลักขโมยทรัพย์สิ่งของไป ทั้งๆที่ยังไม่มีประจักษ์พยาน แสดงว่าจิตใจเราคิดในเรื่องอกุศลมันก็คือบาป แสดงว่าของหายแล้วยังนำเอาบาปติดตามไปด้วย
สรุปความหมายของสำนวนคือ ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 คือ ของหาย หรือเข้าใจว่าหายแล้วโทษคนอื่นซึ่งไม่ได้เอาไป
มักใช้กับคนที่ทำของหาย และเมื่อของหายหรือเข้าใจว่าหายไปแต่เห็นการณ์ยังไม่แน่ชัด แล้วเที่ยวไปโทษ กล่าวหาผู้อื่น ว่าเป็นผู้เอาไป ด้วยจิตใจที่อกุศล คิดไม่ดี
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตของหายตะพายบาป
- คนที่ชอบโวยวาย โดยเฉพาะเมื่อหาของของตนเองไม่พบ ก็มักจะคิดว่าของตนเองหายเพราะถูกขโมย (ในความเป็นจริงอาจจะแค่ยังหาไม่เจอ) ก็จะเที่ยวโวยวาย โทษคนนั้นคนนี้ว่าเป็นคนขโขมยของๆ ตน ส่วนมากจะหน้าแตกเมื่อพบว่าตัวเองไปลืมวางเอาไว้ที่ไหนเสียเอง คนประเภทของหายตะพายบาปมีอยู่จริงๆ
- เขาลืมเอาโทรศัพท์มาจากบ้าน พอถึงที่ทำงานกลับคิดว่าวางไว้ในที่ทำงาน นึกว่าต้องมีใครลักขโมยไป แบบนี้เข้าตำราของหายตะพายบาปอย่างแท้จริง
- ฉันว่าเรื่องนี้ต้องเป็นของหายตะพายบาปแน่ๆ เพราะไม่มีใครมีกุณแจ หรือสามารถเข้าไปในห้องของเขาได้เลย แต่กลับมาโทษคนอื่นว่าต้องมีคนเอาไป
- เธอนี่มันหลายครั้งแล้วนะที่ ของหายตะพายบาป หัดเก็บไว้ให้เป็นที่เสียบ้างซิ อยู่กันแค่นี้ใครมันจะไปเอาของของเธอ
- คนแบบนี้ก็มี! ลืมโทรศัพท์ไว้เองแท้ๆ แทนที่จะใจเย็นๆ หาก่อน กลับมาโทษคนอื่นว่าขโมย สุดท้ายเป็นไง ลืมเอง เขาไม่ฟ้องกลับก็บุญแล้ว นี่แหละของหายตะพายบาป ใช้อารมณ์แย่ๆ แก้ปัญหา