สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ก. ไก่ได้พลอย
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยสุภาษิตไก่ได้พลอย
ที่มาของสำนวน ตามธรรมชาติของไก่มักหาอาหารกินโดยใช้ตีนคุ้ยเขี่ยไปบนพื้นดิน ชอบกินเมล็ดพืช เช่น ข้าวเปลือก หรือกินแมลงตัวเล็กๆ เช่น ปลวก มด หรือหนอนบางชนิด ดังนั้นถ้าไก่คุ้ยเขี่ยดินไปพบพลอย หรือมีใครหยิบยื่นพลอยที่เป็นอัญมณีที่สวยงามให้ ไก่ก็จะไม่สนใจ เพราะไม่ใช่อาหาร กินไม่ได้ แต่ถ้าเอาข้าวเปลือกแม้เพียงเมล็ดเดียวมาแลกกับพลอย ไก่ต้องเลือกข้าวเปลือกอย่างแน่นอน สำนวนนี้มักเปรียบกับคนที่ไม่รู้ค่าของสิ่งของที่มีอยู่หรือได้มา
สำนวนนี้ยังมีปรากฏอยู่ในนิทานอีสปคือ ไก่กับไข่มุก
สรุปความหมายของสำนวนนี้ ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ ได้สิ่งที่มีค่าแต่ไม่รู้คุณค่า หรือตนเองไม่ได้รู้จักคุณค่าของสิ่งๆ นั้นแม้แต่นิดเดียว แม้มันจะมีค่ามีประโยชน์แค่ไหนก็ตาม กล่าวคือ สิ่งของล้ำค่าอาจไม่มีประโยชน์เลย หากตกไปอยู่กับคนที่ไม่รู้คุณค่า
สำนวนที่คล้ายกัน ยื่นแก้วให้วานร (วานรได้แก้ว), หัวล้านได้หวี, ตาบอดได้แว่น
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตไก่ได้พลอย
- เงินจะอยู่กับคนที่รู้คุณค่าของมันเท่านั้น คนที่ไม่รู้ค่าใช้จ่ายอย่างฟุ่มเฟือย ต่อให้เยอะแค่ไหน สักวันเงินก็หมดไปอยู่ดี ไก่ได้พลอยฉันใด คนก็ฉันนั้น
- ฉันละเสียดายความสามารถในการทำอาหารของสะใภ้บ้านนั้นจริงๆ ทั้งๆที่เธอทำอาหารอร่อยมาก แต่ที่บ้านกลับให้เธอทำแต่งานบ้านจำพวกซักผ้า ถูบ้าน เก็บกวาด ไม่ยอมให้เธอทำอาหารให้กิน อย่างที่โบราณว่าไว้ “ไก้ได้พลอย” จริงๆเลยนะนั่น
- “ไก่ได้พลอย” สำนวนนี้มักใช้พูดจาเปรียบเทียบคนได้ของดี มีของดีอยู่ใกล้ตัว แต่กลับไม่รู้จักใช้ให้ป็นประโยชน์ ไม่รู้คุณค่าในของสิ่งนั้น ซึ่งเรื่องนี้ก็เป็นธรรมดาปกติของคนเรา มักจะไม่เป็นค่าของดีที่อยู่ใกล้ตัว จะเห็นค่าก็ต่อเมื่อสิ่งนั้นไม่อยู่แล้ว
- สมทรงเคยมีแฟนเป็นลูกสาวคนรวย เธอเป็นผู้หญิงที่ดีมาก ดูแลเขาอย่างดี แต่เขาก็ไม่ค่อยจะใส่ใจ ดูแลเธอมากนัก เหมือนไก่ได้พลอย ได้ของดีอยู่กับตัว แต่ไม่รู้คุณค่า กว่าจะรู้ก็สายไป เมื่อเธอได้จากไปแล้ว
- ผมสูญเสียทุกอย่างเพราะโหยหาแต่สิ่งที่ไม่มี ต้องสละครอบครัวที่ดี มีโอกาสที่ดี มีแฟน มีหน้าที่การงานที่ดี แต่กลับทิ้ง โอกาสหรือไม่ใช้โอกาสนั้นๆ ให้เป็นประโยชน์ต่อตัวเอง ดันไปโหยหาแต่สิ่งไม่ดีอย่างการพนัน ผมพลาดจริงๆ