สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ท. ทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์
ที่มาของสำนวนนี้คือ คาดไว้ว่ามาจากคำสอนของพุทธศาสนา โดยการทำความชั่ว เป็นสิ่งที่ทำได้โดยง่าย จะทำตอนนี้ก็ได้เพราะไม่ต้องใช้ความอดทนหรือฝืนใจอะไร ดุจการปล่อยให้เรือหรือสวะลอยไปตามกระแสน้ำ เราไม่จำเป็นต้องใช้ความสามารถอะไรมากมายนักก็ทำความชั่วได้สำเร็จแล้ว
การทำความดี คือการพายเรือทวนกระแส จึงเป็นสิ่งที่ทำได้โดยยากและเป็นสิ่งที่ต้องใช้กำลังใจอย่างมากจึงจะทำได้สำเร็จ ในโลกนี้จึงมีคนทำความดีน้อย มีคนทำชั่วมากกว่า และที่เคยทำดีตลอดมา ก็พลัดตกลงไปทำความชั่วเหมือนคนอื่นก็มีอีกมาก คนในโลกส่วนมากจึงไม่อยากทำความดีเพราะเหตุนี้
ไม่ว่าเราจะเลือกทำความชั่ว ปล่อยตัวหรือปล่อยชีวิตให้ลอยไปตามกระแส ตามคนอื่น หรือตามสังคมสักเพียงใด แต่ผลสุดท้ายสักวันหนึ่ง เราและเขาเหล่านั้นก็ต้องตัดสินใจพายเรือทวนกระแสน้ำกลับขึ้นไปสู่ฝั่งวันยังค่ำ คือสุดท้ายก็ต้องกลับตัวกลับใจมาทำความดี แล้วเหตุใดเราจึงไม่รีบตัดสินใจละจากความชั่วแล้วรีบเร่งทำความดีเสียแต่วันนี้ ก่อนที่เรือลำนี้จะจมลงใต้น้ำและสายเกินไป
ด้วยเหตุนี้ จึงมีคำสุภาษิตว่า “ทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์” หมายความว่า หนทางที่จะนำเราไปพบความวิบัติ ความทุกข์ความหม่นหมอง นำไปสู่นรกนั้น ผู้คนทั้งหลายพากันเดินไปมากมายจนหนทางเตียนโล่งไปหมดทุกเมื่อเชื่อวัน
สรุปความหมายของสำนวน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ การทำความชั่วนั้นทำได้ง่าย แต่สุดท้ายก็จะส่งผลให้ต้องไปรับกรรมได้รับความลำบาก ส่วนการทำความดีนั้นทำยากกว่าแต่สุดท้ายก็จะได้รับผลดี
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์
- โจรย่อมเข้าใจและเห็นอกเห็นใจโจรด้วยกัน โจรย่อมไม่มีความเห็นใจตำรวจและเจ้าหน้าที่ฝ่ายปกครองเป็นธรรมดา วันใดที่โจรเข้าใจและเห็นใจเจ้าหน้าที่ วันนั้นเขาย่อมเลิกเป็นโจรแน่นอน เข้ากับสำนวนที่ว่าทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์
- ฉันรู้ว่าลึกๆ เธอไม่ได้เป็นคนร้ายกาจ แต่ที่เธอเป็นแบบนี้เพราะคนรอบตัว ตอนนี้เธอยังกลับตัวทันนะอย่าไปอาฆาตคนเหล่านั้นเลย ทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์
- เดินทางเตียน เวียนลงนรก เดินทางรก วกขึ้นสวรรค์ วันหนึ่ง โมเสสได้เรียกประชาชนมาและกล่าวว่า “เราเรียกท่านมาเพื่อเสนอให้ท่านเลือกชีวิตหรือความตาย เลือกความดีหรือความชั่ว ถ้าเลือกเอาชีวิตก็ให้รักองค์พระผู้เป็นเจ้า เดินตามวิถีทางของพระองค์ ปฏิบัติตามบทบัญญัติของพระองค์ และถ้าไม่เลือกพระเจ้าเขาก็เลือกความตาย” พระเยซูเจ้าก็ตรัสกับเราให้เลือกระหว่างชีวิตและความตายว่า ผู้ที่รักษาชีวิตในโลกเขาจะเสียชีวิตนิรันดร์ ส่วนคนที่เสียชีวิตเพื่อพระองค์ เขาจะรักษาชีวิตไว้ได้ พระองค์ยังตรัสเตือนสติเราอีกว่า ถ้าเราได้โลกทั้งโลกเป็นกรรมสิทธิ์ รวยล้นฟ้า แต่ต้องเสียชีวิตนิรันดรนั้น มันไม่คุ้มกันเลย ชีวิตของเราคือการเลือกทุกๆวัน ขอพระเจ้าโปรดให้เราและลูกหลานเลือกทำสิ่งที่ถูกต้องคือความรอดของวิญญาณต้องมาก่อนเสมอ
- ฉันหวนคิดถึงสำนวนคุ้นใจ “ทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์” ซึ่งเป็นการเปรียบเปรยระหว่างการทำดีและทำชั่ว การขี่รถลงเขาของฉัน ช่างไม่ต่างอะไรกับสำนวนที่ว่า ปล่อยรถแล่นเรื่อยตามสบาย ไม่เหนื่อยแรง แต่ถ้าพลั้งเผลอไถลออกข้างทาง คงได้หัวร้างข้างแตก เพราะแรงส่งลงเบื้องล่างมีมากกว่าแรงต้านทาน เช่นเดียวกับการทำชั่ว ช่างแสนง่ายดาย ทำไปตามความอยาก ปล่อยตัวตามกิเลส ไม่ต้องคิดไม่ต้องระวัง ขอเพียงให้เราสบายไว้ก่อน กว่าจะได้คิดก็ตอนผลบาปตามล้างตามเช็ด หรือลงไปอยู่อบายภูมิโน่นแล้ว รู้ตัวตอนนั้นก็เกินแก้ไข ต้องก้มหน้า ต้องก้มหน้ารับผลการกระทำของตน
- ทางเตียนเวียนลงนรก ทางรกวกขึ้นสวรรค์ ก็เปรียบง่ายๆ เหมือนทางที่ไม่ดีมันเป็นทางที่ง่าย ไปสะดวก ส่วนทางไปที่ดีๆ เป็นทางที่ยาก ต้องเหนื่อยถึงก่อนถึงจะไปได้