สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ข. ข้าวเหลือเกลืออิ่ม
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยข้าวเหลือเกลืออิ่ม
ที่มาของสำนวน สำนวนนี้พูดถึงคนไทยกินข้าวเป็นอาหารหลัก คนไทยส่วนใหญ่จึงมีอาชีพทำนา บางพื้นที่ของประเทศไทยมีน้ำท่าอุดมสมบูรณ์มาก สามารถทำนาได้มากกว่าปีละหนึ่งครั้ง ทำให้มีข้าวปลาอาหารบริบูรณ์ เมื่อข้าวปลาอาหารบริบูรณ์ มีจำนวนมากเหลือกินเหลือใช้ จึงพูดว่า ข้าวเหลือ ส่วนเกลือนั้นเป็นเครื่องปรุงรสอาหารที่สำคัญ และเป็นส่วนประกอบสำคัญในการถนอมอาหารของคนสมัยก่อน เมื่อพูดว่า ข้าวเหลือ จึงต่อด้วย เกลืออิ่ม เป็นสำนวนว่า ข้าวเหลือเกลืออิ่ม
สรุปความหมายของสำนวน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ บ้านเมืองที่บริบูรณ์ด้วยข้าวปลาอาหาร มีอาหารการกินอุดมสมบูรณ์
กล่าวคือ ทุกบ้านเรือนมีอาหารการกินอย่างอุดมสมบูรณ์ และกินไม่หมด แม้กระทั่งเกลือก็มีไว้ใช้สำหรับปรุงอาหาร และ ถนอมอาหารอย่างเหลือเฟือ
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตข้าวเหลือเกลืออิ่ม
- เมืองไทยเป็นเมืองที่อุดมสมบูรณ์ ข้าวเหลือเกลืออิ่ม ไม่มีใครอดตาย ในทางกลับกันนักการเมืองบางคนจ้องแต่จะสูบเลือด สูบเนื้อ สูบทรัพยากรของประเทศ
- ผมจะตั้งใจทำมาหากินเพื่อให้คุณพ่อคุณแม่ ได้อยู่กันอย่างสุขสบายมีข้าวเหลือเกลืออิ่ม ไม่ต้องดิ้นรนตรากตรำทำงานเหมือนทุกวันนี้
- พูดแล้วก็น่าสงสารชาวนา ขณะที่ตนเองอดมื้อกินมื้อ แต่คนที่ตัวเองจะเลือกเข้าไปเป็นตัวแทนในสภา และ หวังว่าได้เป็นคณะบริหารบ้านเมือง รับประทานอาหารชนิดที่เรียกว่าข้าวเหลือเกลืออิ่มกันเลย
- คุณเล่าให้ฟังว่าสมัยก่อนบ้านเรามีฐานดีมากขนาดที่เรียกว่าข้าวเหลือเกลืออิ่ม อยู่กันอย่างสุขสบาย
- ผู้บริหารประเทศไหนถ้ามีธรรมาภิบาล ประเทศนั้นข้าวเหลือเกลืออิ่ม ประชาชนสบาย ประเทศพัฒนา ไม่เฉพาะประเทศดีขึ้น แต่มันทำให้โลกของเราดีขึ้นด้วย