สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ร. รักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยรักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา
ที่มาของสำนวน คำว่า “จั่ว” ในที่นี้คือจั่วของบ้านสมัยก่อนเป็นแผงไม้รูปสามเหลี่ยมใช้ประกบปิดส่วนที่เป็นโพรงทั้งหัวและท้ายของหลังคาเรือน เพื่อป้องกัน แดด,ลม,ฝน ส่วน “เสา” คือไม้ท่อนยาวใช้เป็นโครงสร้างหลักรองรับเรือนไม้ ซึ่งจั่วจะอยู่ส่วนบนของเรือนนึงมีหน้ำหนักเบากว่า เสา ที่เป็นส่วนรับน้ำหนักทั้งหมดของเรือน และมีน้ำหนักเบากว่าเสา(เสาบ้านเรือนไทย) ซึ่งเป็นไม้ท่อนยาวใหญ่ และมีน้ำหนักมาก ดังนั้นหามจั่วจึงสบายกว่าหามเสา ดังนั้นจึงนิยมนำเอาสำนวนนั่นเอง
สรุปความหมายของสำนวน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ ใฝ่ดีจะมีความสุขความเจริญ แต่หากใฝ่ชั่วจะได้รับความลําบาก
มักใช้กับผู้ที่ตั้งใจศึกษาเล่าเรียน ทำแต่สิ่งดีงาม ก็จะพบกับความสุข ความเจริญในหน้าที่การงาน และในทางตรงกันข้ามผู้ใดไม่ขยันศึกษาเล่าเรียน ทำแต่สิ่งชั่วร้าย ก็จะพบเจอกับความยากลำบาก หาความเจริญมิได้
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตรักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา
- คุณตาสอนฉันเสมอว่าให้ตั้งใจศึกษาเล่าเรียน เพราะในอนาคตจะได้สบาย เหมือนสำนวนไทยที่ว่ารักดีหามจั่วรักชั่วหามเสา
- เขาเป็นเด็กดีตั้งใจเรียน โตมาตอนนี้ก็ได้เป็นหมอที่เก่ง มีความสามารถ ต่างกับพี่ชายจริงๆ ที่ตอนเด็กๆ เอาแต่เที่ยวเล่น หนีเรียน สุดท้ายก็เรียนไม่จบ ปัจจุบันเลยต้องเป็นกรรมกรแบกหาม เหมือนที่เขาว่ารักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสาแท้ๆ
- คนเรานะทำดีได้ดีทำชั่วได้ชั่วนะลูก อย่างที่ดบราณท่านว่าไว้ว่ารักดีหามจั่วรักชั่วหามเสานั่นแหละ
- รักดีหามจั่ว รักชั่วหามเสา เป็นคำสอนเรื่องการประพฤติตนที่ใช้ได้ทุกยุคทุกสมัย เพียงแต่ การรักดี ชอบสิ่งดีนั้น ก็ต้องเข้า ใจกันก่อนว่า ผลตอบแทนที่ได้ จะมาในรูปแบบใด เช่น ทำให้จิตใจสงบ มีความสุข แต่อาจจะไม่ได้ร่ำรวยเงินทอง หรืออาจจได้ ทั้งความร่ำรวยเงินทอง และประสบความเจริญในชีวิต สิ่งเหล่านี้อาจจะมาเร็วหรือช้า มาทั้งหมด หรือมาแบบไม่ครบ ก็ยังมี ปัจจัยอื่นเกี่ยวข้องอีกหลายอย่าง
- ดูลูกชายนักการเมืองคนนั้นไว้เป็นตัวอย่างนะลูก เวลาพ่อมีอำนาจก็กร่างไปทั่ว ทำแต่เรื่องเลว ๆ ไม่ยอมทำความดี เวลานี้พ่อตกอับ ลูกเลยลำบากไปด้วย นี่แหละที่เขาว่าไว้ว่ารักดีหามจั่วรักชั่วหามเสา ลูกคนอื่นที่เขาทำดี ตั้งใจเรียน ก็เห็นได้ดีกันหมด