สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ข. ขี่ช้างจับตั๊กแตน
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยขี่ช้างจับตั๊กแตน
ที่มาของสำนวนคือ เป็นการเปรียบเปรยถึงลงทุนขี่ช้างเพื่อจับตั๊กแตน และการที่จะจับตั๊กแตนนั้น โดยปกติแค่เดินจับก็ได้ แต่หากขี้ช้างมาเพื่อจับตั๊กแตนก็จะดูยิ่งใหญ่แต่สิ่งที่ได้มานั้นแค่ตั๊กแตนตัวเล็ก เป็นการสิ้นเปลืองโดยใช่เหตุ ไม่คุ้มค่ากับผลที่ได้รับตอบกลับมานั่นเอง
สรุปความหมายของสำนวน ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 คือ ลงทุนมาก แต่กลับได้ผลนิดหน่อย กล่าวคือบุคคลที่ทำการลงทุนลงแรงหรือเวลาเป็นจำนวนมากจนเกินความจำเป็น เพื่อทำในสิ่งที่จะได้รับผลตอบแทนกลับคืนมาจำนวนน้อยนิดนั่นเอง
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตขี่ช้างจับตั๊กแตน
- เช้าวันหนึ่งท้องฟ้าที่หม่นหมอง บนระเบียงหน้าบ้านไม้สักอันใหญ่โต ลุงรวยมองดูทุ่งหญ้ารวงทองผืน ใหญ่อยู่ตรงหน้าที่กำลังจะเก็บเกี่ยว ด้วยสีหน้าเคร่งเครียด ปีนี้เป็นปีแรกที่ข้าวราคาตกต่ำเป็นอย่างมาก เขาลงทุนกับนาผืนนี้อย่างมหาศาล ทั้งเลือกพันธุ์ข้าวอย่างดี ลงทุนจ้างรถไถนาแพงๆ มาลงกล้าปักดำ ใช้ปุ๋ยเกรด เอเพื่อบำรุงต้นข้าว เลือกสารเคมียี่ห้อดังมาจากในเมืองเพื่อกำจัดแมลง ลุงรวยลงทุนลงแรงไปไม่ใช่น้อย เพราะหวังว่าถ้าเก็บเกี่ยวข้าวเมล็ดงามผืนนี้ได้ เขาจะได้กำไรจากการขายข้าวอย่างมหาศาล ลุงรวยรู้สึกว่า ทั้งหมดที่ลงทุนลงแรงไปเป็นการขี่ช้างจับตั๊กแตน หลังจากที่เขารู้มาว่าบางอย่างเขาไม่จำเป็นต้องเสียเงินไปกับ นามากก็ได้ ชาวบ้านแถวนี้เขาก็ปักกล้า ดำนากันเอง ปุ๋ยหรือยาฆ่าแมลงก็ทำเองจากธรรมชาติ ครั้งนี้เป็นบทเรียนอันยิ่งใหญ่ที่ลุงรวยต้องเสียไป คราวต่อไปเขาบอกกับตัวเองว่า เขาจะไม่ทำเช่นนั้นอีกแล้ว ลุงรวยถอนหายใจเฮือกใหญ่อย่างแรงแล้วหันหลังกลับเข้าบ้าน
- ยายเจิมมีลูกชายคนเดียวชื่อสมชาย เมื่อครั้งที่ลูกชายแกอายุสมควรแก่การบวชเป็นพระ แกเลยลงทุนจัดงานเลี้ยงอย่างยิ่งใหญ่ ไม่ว่าจะเป็นการจ้างวงดนตรีชื่อดังจากต่างประทศมาแสดง จ้างหนังมาฉายในงานบวช เลี้ยงโต๊ะจีน ทั้งๆที่ลูกชายแกจะบวชเพียงแค่ 7 วัน
- ท่านผู้การครับ เราลงทุนใช้เฮลิคอปเตอร์ เรือเร็ว และหน่วยปราบจราจลเพียงเพื่อจับโจรลักทรัพย์แค่สองคน ผมว่ามันไม่คุ้มนะครับ เหมือนขี่ช้างจับตั๊กแตนไม่มีผิด
- การประชุมครั้งนี้เหมือนขี่ช้างจับตั๊กแตน เสียงบประมาณไปมากมายแต่หาข้อยุติไม่ได้
- สมชายลงทุนซื้อเครื่องงจักรเพื่อมาแพ็คสินค้า ซึ่งขายได้ไม่มากต่อวัน แบบนี้มันขี่ช้างจับตั๊กแตนแท้ๆ ทั้งๆ ที่เสียเวลาแพ็คเอง ก็ใช้เวลาไม่นาน ทำแบบนี้กิจการจะเจ๊งเอาในสักวัน