สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ฆ. เจ๊กตื่นไฟ
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยเจ๊กตื่นไฟ
ที่มาของสำนวน สำนวนนี้สื่อถึงคนจีน (เจ๊ก คือคำเรียกคนจีน) สมัยก่อน คนจีนจะอยู่รวมๆ กันแถวๆ ตลาดซึ่งบ้านก็จะติดๆ กัน คล้ายๆ สลัมในปัจจุบัน แล้วพอเกิดไฟไหม้ (ซึ่งเกิดบ่อยจากการจัดการระบบสาธารณะสุข และสาธารณุปโภคยังไม่ดี) ก็จะส่งเสียงล้งเล้งไปทั่ว ทั้งๆ ที่เขาอาจไม่ได้ตื่น หรือตกใจอะไร แค่พูดปกติ
คำว่าเจ๊กตื่นไฟมีที่มาจาก ย่านสำเพ็ง ที่เป็นย่านที่มีคนจีนอาศัยอยู่มาก จนเกิดความแออัดของผู้คนและการค้าขาย จึงทำให้เกิดไฟไหม้ขึ้นบ่อยครั้ง ทำให้คนจีนแถวนั้นตื่นตระหนก จนมีสำนวนติดปากที่รับรู้มาได้จนถึงยุคปัจจุบัน คือ “วุ่นวายเหมือนไฟไหม้สำเพ็ง”
สรุปความหมายของสำนวนนี้ ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ อาการของคนที่ตื่นตกใจ และเอะอะโวยวายเกินกว่าเหตุ
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตเจ๊กตื่นไฟ
- ด้วยความที่เป็นห้องแถวไม้แบบนั้นเวลามีไฟไหม้นั่น วุ่นวาย ตกใจโกลาหล กันวุ่นวายไปหมด ด้วยเพราะบ้านติดๆกันเป็นห้องเวลาไหม้ ก็จะวอดวายทั้งแถว ต้องอพยพกันวุ่นวาย ไปหมด คนจีนแถวนั้นจึงกลัวไฟไหม้ หรือเหตุที่จะก่อให้เกิดไฟไหม้กันมากจนแอบวิตกกันเลยทีเดียว คำนี้ มักพ้องมากับคำว่า เจ๊กตื่นไฟ ไทยตื่นข่าว ลาวตื่นยศ
- หล่อนเห็นชาวบ้านเอะอะโวยวาย เหมือนเจ๊กตื่นไฟ วิ่งหนีกันเป็นการใหญ่ ก็เลยตามไปดูพบว่าเจ้าหน้าที่กำลังช่วยกันจับงูเหลือมที่หลุดเข้ามาอยู่ในบ้านคน
- นี่คุณ! เวลาตกใจมีปัญหาอะไร อย่าทำตัวเป็นเจ๊กตื่นไฟ ให้จัดเย็นๆ หัดใช้ความใจเย็นแก้ปัญหาเสียบ้าง เข้าใจไหม
- คลิปข่าวเจอพยาธิในหอยแมลงภู่ ทำเอาชาวบ้านตื่นตกใจ ส่งต่อคลิปกันให้ว่อนอินเตอร์เน็ตเหมือนเจ๊กตื่นไฟ แท้ที่จริงแล้วคือลำไส้ของหอยแมลงภู่
- ฮือฮา! คนไทยถูกหวยงวดนี้มากที่สุดในประวัติศาสตร์ จนหลายจังหวัดคนเกิดอาการเจ๊กตื่นไฟ ดีใจ จัดงานเลี้ยงกันยกใหญ่