สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ข. ขอมดำดิน
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยขอมดำดิน
ที่มาของสำนวน มีที่มาจากตำนานพระร่วงว่า นายทหารขอมซึ่งติดตามมาจับตัวพระร่วงใช้ฤทธิ์ดำดินลอดกำแพงวัดเข้าไปหาพระร่วง และถูกพระร่วงสั่งให้รออยู่ ด้วยวาจาสิทธิ์ ขอมจึงกลายเป็นหินติดคาแผ่นดินอยู่ตรงนั้น เรื่องราวของขอมดำดิน มีอยู่ในบทละครเรื่องพระร่วง พระราชนิพนธ์พระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ตอนที่พระยาเดโชนายทหารขอมยกทัพจะไปจับตัวพระร่วงและปลอมตัวเป็นคนไทยเล็ดลอดไปถึงวัดที่เมืองสุโขทัย บังเอิญได้พบกับพระร่วงแต่ไม่รู้จัก จึงเข้าไปถามหา พระร่วงฟังสำเนียงพูดแล้วทรงทราบว่าเป็นขอมปลอมมา จึงให้ศิษย์วัดช่วยกันจับตัวไว้ได้
สรุปความหมายของสำนวนคือ ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 คือ คนที่ปรากฏตัวขึ้นทันทีอย่างไม่คาดฝัน หรือหายไปอย่างรวดเร็วไม่ทันได้สังเกตุ
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตขอมดำดิน
- ความสำเร็จก็เหมือนขอมดำดินอยู่ดีๆ มันอาจจะเกิดทันทีอย่างไม่คาดฝัน เพราะฉะนั้นควรตั้งจทำทุกวันให้ดีที่สุด เพื่อรอวันนั้นมาถึง
- ตอนนี้หน้าตาของฉันมีสิวขึ้นเต็มไปหมด ไม่มีความั่นใจ เวลาใครทักขึ้นมากฉันก็อายจนอยากจะดำดินหนีไปเสียตอนนั้นเลย
- เธอนี่ไปไหนมาไหนอย่างกับขอมดำดิน แพล็บหายแพล็บหาย
- ตอนนี้หน้าตาของฉันมีสิวขึ้นเต็มไปหมด ไม่มีความั่นใจ เวลาใครทักขึ้นมากฉันก็อายจนอยากจะดำดินหนีไปเสียตอนนั้นเลย
- เพื่อนผมเป็นพวกขอมดำดิน เวลาจะมาก็มาไม่ทันตั้งตัว เวลาจะไปก็หายอย่างรวดเร็วอย่างกับนินจา