สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ จ. จองหองพองขน
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยจองหองพองขน
ที่มาของสำนวน มาจากอาการของสัตว์ที่ทำขนตั้งขึ้น พองขึ้น เป็นอาการของสัตว์ เช่น แมวหรือลิง สำนวนนี้มาจากอาการของลิงที่ทำขนพองขึ้นแสดงอารมณ์โกรธหรือไม่พอใจ พร้อมทั้งส่งเสียงขู่ตะคอกเมื่อคนเข้าไปใกล้ สำนวนนี้ใช้กันมาแต่โบราณปรากฏในวรรณคดีไทยหลายเรื่อง เช่น ในนิราศเมืองแกลง ของสุนทรภู่
สรุปความหมายของสำนวนนี้ ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ คนเย่อหยิ่ง จองหอง อวดดี ทะนงตน แสดงอาการลบหลู่ต่อสิ่งศักดิ์สิทธิ์ หรือผู้มีอุปการคุณ
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตจองหองพองขน
- คนประเภทจองหองพองขน คนไม่รู้คุณคนเช่นนี้คบไม่ได้ คบไปก็มีแต่เสียจะโดนรอวันโดนหักหลัง เตือนด้วยความหวังดี
- ยายสมจิตมองดูวิชิตที่เดินผ่านหน้าบ้านแกไปอย่างเฉยเมย ทั้งๆ ที่เมื่อก่อนยายเรืองเคยเลี้ยงดูวิชิตมาตั้งแต่ยังเล็ก ส่งเสียให้เรียนจนจบ พอได้เป็นนักธุรกิจแล้วกลับทำตัวเย่อหยิ่ง จองหองพองขน แม้แต่จะมาเยี่ยมเยือนยายบ้างก็ไม่มีเลยสักครั้ง
- ในนิราศเมืองแกลง ของสุนทรภู่ กล่าวถึงตอนที่เดินทางโดยทางเรือเมื่อถึงคลองขวาง มีลิงแสมจำนวนมากอยู่ริมตลิ่งวิ่งตามเรือ ความตอนนี้มีว่า คำโบราณท่านผูกถูกทุกสิ่ง เขาว่าลิงจองหองมันพองขน ทำหลุกหลิกเหลือกลานพานลุกลน เขาด่าคนจึงว่าลิงโลนลำพอง
- มีเยาวชนคนรุ่นหลังอีกเยอะทีเดียว ที่ยกตนข่มท่าน จองหองพองขนว่าตัวเองทันสมัย รู้มากกว่า บ้างก็ถึงขั้นโหวกเหวกโวยวายด้วยความรำคาญว่า พ่อแม่ ปู่ย่าตายาย “ตกรุ่น” ควรจะฟังเด็กๆ แบบไม่มีเงื่อนไขได้แล้ว
- ไม่คิดเลยว่าเพื่อนเก่าของพวกเราจะเป็นพวกจองหองพองขน ไม่เคารพพ่อแม่ที่เลี้ยงดูมา พอได้ดิบได้ดีไม่เคยเหลียวแลเลย