สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ น. น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยน้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย
ที่มาของสำนวน ในสมัยก่อนคนมักจะชอบสร้างบ้านอยู่ริมน้ำ เพราะสมัยก่อนการสัญจรส่วนใหญ่จะใช้การสัญจรทางน้ำ และทุกๆ บ้านจะมีท่าน้ำไว้จอดเรือเป็นของตัวเอง และที่ข้างๆ ท่าน้ำนั้นหลายๆ บ้านก็จะปลูกผักบุ้งไว้เป็นแพๆ ด้วย
ปลาที่ว่ายอยู่ในน้ำนั้นมักจะชอบว่ายอยู่ใต้แพผักบุ้ง เพราะน้ำที่อยู่ใต้แพผักบุ้งนั้นมันเย็น เพราะแสงแดดส่องลงไปใต้น้ำไม่ถึง พอเวลาคนมาเก็บผักบุ้งก็จะเจอปลาที่อยู่ใต้แพผักด้วย แล้วปลาพวกนั้นก็จะกลายเป็นอาหารของคนไป ส่วนปลาที่ว่ายอยู่ที่น้ำร้อน (ทีนอกแพผักที่แดดส่องถึงใต้น้ำ) ก็จะมีโอกาสรอดมากกว่า ซึ่งนั่นก็คือที่มาของสำนวนดังกล่าว
สรุปความหมายของสำนวน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ บุคคลที่ใช้คำพูดที่ตรงไปตรงมา ดูแรงๆ อาจจะทำให้ไม่ถูกใจคนฟัง แต่จริงใจไม่มีพิษมีภัย ดีกว่าคำพูดที่ไพเราะอ่อนหวานถูกใจคนฟัง แต่อาจจะมีความร้ายกาจซ่อนอยู่
กล่าวคือการใช้คำพูดที่ตรงๆ แรงๆ แต่จริงใจ ย่อมส่งผลดีกว่าการใช้คำพูดไพเราะ แต่มีพิษภัย
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตน้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย
- สำนวน “น้ำร้อนปลาเป็น” ที่อธิบายกันทั่วๆไป มีความหมายถึงปลาที่ว่ายไปตามแม่น้ำลำคลองต่างๆ ไม่ยึดเอาที่หนึ่งที่ใดอาศัยอยู่ ก็เท่ากับอยู่ใน “ที่ร้อน” ปลาพวกนี้มักอยู่รอดปลอดภัย โอกาสจะถูกคนจับเอาไปกิน ถึงจะมีก็มีน้อย
- คุณก็อย่าไปโกรธเคืองเขาเลย เขาเป็นคนแบบนี้อยู่แล้วอาจจะดูแรงไปบ้าง แต่ก็จริงใจนะ ที่เขาพูดก็เพราะเขาเป็นห่วงกลัวว่าคุณจะพลาดพลั้ง ก็อย่างที่โบราณว่าน้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย
- เปรียบเสมือนบุคคลใช้คำพูดตรงๆ แรงๆ แต่จริงใจ ไม่มีพิษมีภัย ตรงกับคำว่าน้ำร้อนปลาเป็น ส่วนน้ำเย็นปลาตาย ตรงกับบุคคลที่พูดจาดี แต่แฝงด้วยความร้ายกาจ
- “น้ำร้อนปลาเป็น น้ำเย็นปลาตาย” คือคติเตือนใจ ที่คุณพ่อหยิบยกขึ้นมาสอนข้าพเจ้า สำหรับพิจารณานำไปปฏิบัติในยามที่ต้องเผชิญกับความขัดแย้งทางความคิด วาจา และการกระทำ..ท่านชี้ให้เห็นว่า การสาดโคลนใส่กัน มุ่งมั่นเอาชนะกันด้วยอารมณ์ร้อน… ผลสุดท้ายที่ได้รับคือ “พ่ายแพ้และตายทุกฝ่าย” ตรงกันข้ามกับวิธีหันหน้าเข้าหากันด้วยความร่มเย็น ย่อมเกิดปัญญาญาณเพื่อนำไปสู่หนทางของความสำเร็จร่วมกันด้วยสันติสุข
- ในวงการตลาดหุ้น เหมือนน้ำร้อนปลาเย็น น้ำเย็นปลาตาย บางคนพูดจาตรงๆ แรงๆ แต่แผงไปด้วยคำที่ช่วยเหลือผู้อื่น บางคนพูดดี แต่ในใจกลับหลอกล่อนักลงทุนให้มารับของไม่ดีต่อ นี่คือเหตุผล