สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ผ. ผู้ดีตีนแดง ตะแคงตีนเดิน
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยผู้ดีตีนแดง ตะแคงตีนเดิน
ที่มาของสำนวน มาจากอาการของพวกผู้ดี เพราะพวกผู้ดีนั้นไม่ต้องทำงานทำการหนัก เอาแต่อยู่บนเรือนคอยสั่งการชี้นิ้วพวกข้ารับใช้ไปวันๆ จนทำให้ฝ่าเท้าหรือฝ่าตีนนั้นดูมีเลือดฝาดเปนสีนวลๆ ต่างจากพวกข้ารับใช้ที่ฝ่าเท้าจะหยาบกระด้างและเปื้อนดินเปื้อนฝุ่นขมุกขมัวนั่นเอง และเมื่อถึงคราวต้องมาเดินบนพื้นดินแล้ว (ไม่นับว่าเดินบนเรือนนะครับ) เพราะความที่ฝ่าเท้าพวกผู้ดีไม่เคยต้องไปกรำดินกรำกรวดอย่างพวกข้ารับใช้ ฝ่าเท้าก็เลยบางอ่อน ไม่ด้านเท่าตีนขี้ข้าเขานั่นล่ะ ดังนั้น เวลาเดินก็เลยต้องตะแคงตีนเดิน
สรุปความหมายของสำนวน ตามพจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542 คือ คนที่ไม่เคยชินกับการทำงานหนัก หรือไม่เคยผ่านความยากลำบาก (เป็นคำประชดประชันว่าคนที่มีกิริยาท่าทางเป็นผู้ดี)
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตผู้ดีตีนแดง ตะแคงตีนเดิน
- ถ้าเธอจะมาอยู่ชมรมอาสาสมัครช่วยเหลือสังคม แต่ยังทำตัวเป็นผู้ดีตีนแดงตะแคงตีนเดินแบบนี้ฉันว่าเธอกลับบ้านไปเถอะ
- ผู้ดีตีนแดง ตะแคงตีนเดิน!! คนที่ไม่ได้ทำงานหนักหรือผ่านความยากลำบากมา ฝ่าเท้าจะบางจนเห็นเลือดฝาดเป็นสีแดง ส่วนคนที่ผ่านความยากลำบาก ส้นเท้าจะหนาและไม่เป็นสีนั้น เลยเป็นคำที่ใช้เรียกสำหรับพวกที่ไม่เคยผ่านความยากลำบากว่ามี ตีนสีแดง ส่วนคำหลังที่ว่า ตะแคงตีนเดิน เป็นคำประชด ที่ว่าฝ่าเท้ามีสีแดงได้ เพราะรังเกียจความยากลำบากจนต้องตะแคงเท้าเดินแน่ๆ
- เด็กคนนี้คงจะเป็นลูกคุณหนู ถูกเลี้ยงมาแบบผู้ดีตีนแดงตะแคงตีนเดินหน่ะสิ ถึงทำงานหนักไม่ได้ ทำอะไรไม่เป็นซักอย่าง
- “ไม่ใช่ผู้ดีตีนแดงตะแคงตีนเดิน ไม่ใช่ผู้ร้ายจอเงินต้องเดินเอียงคอ ก็มีความฝันวันวันแค่ขนมห่อห้าบาทก็พอสิบบาทสองห่อ ล่อกันท้องตึงหนังในตาหย่อน” บ้า คาราบาว
- ถ้ารู้ตัวว่าไม่รวยก็อย่าทำตัวผู้ดีตีนแดง ตะแคงตีนเดิน ไม่อายคนอื่น ก็ช่วยอายตัวเองบ้าง เกิดเป็นคนต้องสู้ชีวิต คนรวยแต่ละคนกว่าเขาจะสร้างตัวมา เขาสู้ชีวิตกันทั้งนั้น