สำนวนสุภาษิตไทยหมวดหมู่ ข. ขุดบ่อล่อปลา
ความหมายสำนวนสุภาษิตคำพังเพยขุดบ่อล่อปลา
ที่มาของสำนวนคือ เป็นวิธีการหาปลาแบบภูมิปัญญาชาวบ้านแบบหนึ่ง วิธีนี้ชาวบ้านจะขุดบ่อตามริมฝั่งบึงที่ยังเป็นดินที่ยังไม่แข็งตัวมากนัก โดยการขุดเอาดินออกให้เป็นบ่อลึก และกว้างพอประมาณขนาดโอ่ง แล้วทำเป็นร่องน้ำเล็กๆ จากตัวบ่อไปถึงบึง แล้วนำดินโคลนเหลวๆ มายาไว้แนวตลอดระยะทาง เพื่อให้เป็นร่องน้ำที่ลื่น เมื่อเวลากลางคืนดึกๆ ไปจนถึงค่อนรุ่งน้ำค้างจะตกลงมารวมอยู่ในรางน้ำ และน้ำจะไหลลงไปสู่บึง ปลาที่อยู่ในบึงเมื่อได้กลิ่นไอน้ำใหม่ ธรรมชาติของปลา ปลาเป็นๆ จะว่ายทวนกระแสน้ำเสมอๆ ดังนั้นปลาจึงมุ่งมายังต้นน้ำ และจะกระเสือกกระสนไปตามรางน้ำที่ขุดล่อไว้ และท้ายที่สุดก็จะไปตกลงในบ่อที่ขุดไว้ ซึ่งเมื่อปลาลงมาติดอยู่ในบ่อแล้วจะจับได้ง่าย สรุปคือโบราณจึงเปรียบเทียบเอาไว้เหมือนการขุดบ่อเพื่อล่อให้ปลาเข้ามาอยู่อาศัยหรือเข้ามาติดกับดักนั่นเอง
สรุปความหมายของสำนวนคือ ตามพจนานุกรม ฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2554 คือ ทำกลอุบายเพื่อให้ฝ่ายหนึ่งหลงเชื่อโดยหวังประโยชน์จากอีกฝ่ายหนึ่ง กล่าวคือการทำกลอุบายเพื่อหลอกลวงให้ฝ่ายใดฝ่ายหนึ่งหลงเชื่ออย่างสนิทใจ โดยมุ่งหวังประโยชน์จากฝ่ายนั้น
ตัวอย่างการใช้สุภาษิตขุดบ่อล่อปลา
- เสี่ยต้มอยู่ในแวดวงการพนันมานาน เมื่อมีลูกค้ารายใหญ่ที่มีเงินหนา เสี่ยจะขุดบ่อล่อปลา ด้วยการให้เด็กๆของเสี่ยที่เป็นผู้หญิงเข้าไปออดอ้อนให้ลงเงินในวงการพนันทีละมากๆ หรือตอนเล่นเสียก็ให้ผู้หญิงพวกนี้คอยปลอบใจแล้วเชียร์ให้ยืมเงินกับเสี่ยมาเล่นใหม่จนหมดเนื้อหมดตัว
- บริษัทคู่แข่งของเราอาจจะขุดบ่อล่อปลา เพื่อล่อหลอกให้เราหลงกลได้ เราจะทำอะไรต้องระมัดระวังเป็นอย่างดี และพิจารณาอย่างละเอียดรอบครอบ
- เจ้านายครับ งานนี้เราชนะแน่นอน ขู่แข่งเราต้องพลาดงานนี้แน่นอน ผมขุดบ่อล่อปลาเอาไว้เรียบร้อยแล้ว
- เราทำธุรกิจด้วยกลยุทธ์ขุดบ่อล่อปลา เพื่อผลประโยชน์ของบริษัทเราเอง มันอาจไมม่ถูกต้องสักเท่าไหร่ แต่ธุรกิจก็คือธุรกิจ
- ผู้กองสมชายขุดบ่อล่อปลาให้โจรนามสมจิตมาติดกับหลักฐานการกระทำความผิด งานนี้ต้องชมผู้กองสมชายใช้ไหวพริบในการหลอกล่อโจรได้